Um Zellem nummer 15 - 2023

In augustus 2023 is de vijftiende uitgave verschenen van “Um Zellem”, het tijdschrift van Oudheidkundige Vereniging Salehem in samenwerking met museum Smedekinck in Zelhem. Bij leden van Salehem wordt het blad thuisbezorgd. Niet-leden kunnen Um Zellem voor 5 euro bestellen bij de Read Shop (0314-200203) en via www.salehem.nl.

Um Zellem brengt lokale geschiedenis tot leven in de nieuwste editie en biedt weer een schat aan lokale geschiedenis.

Over mysterieuze structuren, nieuw leven voor het Pikgat en pionieren op Ruimzicht

Kijkend naar de hoogtekaart van Nederland viel het oog van Sikke Postma op merkwaardige regelmatige duinstructuren op landgoed Het Zand. Het zijn de restanten van een eeuwenlange strijd van de Zelhemmers tegen oprukkende zandverstuivingen in dit gebied, zo wordt geleidelijk duidelijk. Nu bestaat Het Zand voornamelijk uit bos, maar ooit was het allemaal heideveld. Door overmatige beweiding en het ongelimiteerd steken van plaggen kreeg de wind hier steeds meer vrij spel en veranderde het gebied in een zandwoestijn.

Gesloten kringloop

Werd vroeger al wat ondoordacht omgegaan met de natuur om ons heen, anno 2023 is daarin nog niet veel veranderd. De slinkende biodiversiteit, zorgen over de watervoorziening, stikstofproblemen en noem maar op: het komt allemaal niet uit de lucht vallen. We plegen nog steeds roofbouw op de natuur. Bij boerderij Ruimzicht pakt men de zaken anders aan. Hier geen focus op groot, groter, grootst, maar aandacht voor een biodynamische benadering, met respect voor de natuur en de omgeving. Al meer dan twintig jaar zijn bestrijdingsmiddelen en kunstmest bijvoorbeeld taboe bij het pioniersbedrijf van Gerjo Koskamp. Hij gebruikt alleen natuurlijke alternatieven in een gesloten kringloop.

Pikgatconcert

In een ander artikel vertelt Wim Eenink over de plannen om het badhuis bij Het Pikgat nieuw leven in te blazen, zodat dit rijksmonument ook voor de toekomst bewaard kan blijven. Ooit was het Pikgat het privézwembad van  de familie De Fremery, waar ook de kinderen van de Nutsschool ’s zomers terecht konden. De laatste decennia is het echter stil geworden rond het Pikgat, met slechts af en toe een spooktocht of een ‘Pikgatconcert’. Door het een nieuwe en zinvolle functie te geven moet het behoud worden gegarandeerd.

Gps voor de timmerman

In de rubriek over oude ambachten is deze keer de timmerman aan de beurt. Gert Maandag uit Halle-Nijman vertelt uit eigen ervaring hoe het vak door de jaren heen is veranderd. Waar de timmerman vroeger de spil was bij een bouwproject, daar worden tegenwoordig elementen als deuren, kozijnen en trappen kant-en-klaar aangeleverd en hoeven alleen nog te worden gemonteerd. En de loodlijnen en waterpas bij het uitzetten van de contouren hebben plaatsgemaakt voor satellieten en gps-systemen.

En nog veel meer …

Het dialectverhaal is deze keer van de hand van Gert Overbeek en handelt over een pikant zwemavontuur. In de rubriek Toen en nu staat deze keer Het Rul centraal. Ooit een boerderijtje op pakweg een halve kilometer van het dorp, nu volledig geïntegreerd in de Bloemenbuurt. Daartussen ligt een rijke historie van meer dan anderhalve eeuw.

Als vrijwilliger wordt dit keer Jan Hilferink in het zonnetje gezet, een van de suppoosten die de bezoekers met kennis van zaken rondleidt door museum Smedekinck. Tot slot als gebruikelijk het laatste nieuws van Oudheidkundige Vereniging Salehem en museum Smedekinck en de activiteiten die op stapel staan.

De allerlaatste motorcross op Het Zand in 2012, foto Marian Oosterink

Um Zellem nr. 15 is verkrijgbaar bij de Read Shop in Zelhem en museum Smedekinck. Of bestel deze via de website van Oudheidkundige vereniging Salehem.

Blijf op de hoogte van het laatste nieuws van Oudheidkundige vereniging Salehem en museum Smedekinck en bekijk welke activiteiten er op stapel staan.