Um Zellem nummer 19 - 2024
In augustus 2024 is de negentiende uitgave verschenen van “Um Zellem”, het tijdschrift van Oudheidkundige Vereniging Salehem in samenwerking met museum Smedekinck in Zelhem. Bij leden van Salehem wordt het blad thuisbezorgd. Niet-leden kunnen Um Zellem voor 5 euro bestellen bij de Read Shop (0314-200203) en via www.salehem.nl.
Um Zellem brengt lokale geschiedenis tot leven in de nieuwste editie en biedt weer een schat aan lokale geschiedenis.
Het openingsartikel is gewijd aan de Dorpsschool Halle, die op 1 september 2024 precies 100 jaar geleden van start ging. Het waren roerige tijden in Halle destijds. Omdat ze ontevreden waren met het gebrekkige niveau van de bestaande openbare lagere school had een groep ouders een eigen ‘bijzonder-neutrale’ school opgericht. Een eeuw later onderscheidt de Dorpsschool Halle zich nog steeds door een eigen aanpak. Zo wordt de leerstof opgehangen aan wisselende thema’s, telkens afgesloten met een excursie.
Met voormalig huisarts Johan de Boer (90) worden herinneringen opgehaald uit zijn lange loopbaan in Zelhem en omstreken. Daarnaast heeft het echtpaar De Boer samen met andere enthousiastelingen een grote rol gespeeld bij het tot stand komen van allerlei voorzieningen op sociaal en cultureel gebied. Denk hierbij aan de bibliotheek, de Galerie Zelhem, stichting Kamermuziek Zelhem en peuterspeelzaal De Prullenbak.
Verder een artikel over bakhuisjes, zoals die nog te vinden zijn in Zelhem en omgeving. Aanleiding is de uitbreiding van museum Smedekinck met een eigen bakhuisje in originele stijl, dat inmiddels volop in bedrijf is. De vrijwilligers van het museum bakken nu zelf broodjes en bolussen en presenteren die aan de bezoekers.
Gerdien en Jan Saalmink hebben zich verdiept in de wereldwijde verspreiding van de naam Zelhem in al zijn varianten, van het Salehem uit de tijd van Ludger tot het hedendaagse Zelhem/Zellem. Dat levert soms verrassende feiten en verhalen op.
Ook bijna een eeuw geleden hebben zich perikelen voorgedaan rond de zondagsrust in Zelhem. Met name in de christelijke hoek was het een doorn in het oog dat de vrije zondag steeds meer werd benut voor het organiseren van allerhande feestelijkheden. De strenggelovige wethouder Massink sprak zelfs van een zondedag in plaats van een zondag. Om verdere verloedering te voorkomen besloot de gemeenteraad tot een alcoholverbod op zondagen. De zondagse drooglegging zou - ondanks alle weerstand - toch een tiental jaren standhouden.
Als dialectverhaal deze keer een authentieke episode uit de memoires van Hendrika Vos-Oldenhave. Daarin beschrijft ze op ontroerende wijze haar jeugdherinneringen aan de ‘bakkeri-je’ van haar oom Derk Oldenhave aan de Smidstraat, zo rond 1900. Na haar huwelijk met Albert Vos in 1914 neemt ze samen met haar man de winkel over van haar nicht ‘tante Mies’.
In de serie portretten van vrijwilligers van museum Smedekinck is deze keer Hetty Toonk aan de beurt. Zij is onder meer met veel plezier actief als rondleider en gastvrouw. Tot slot als gebruikelijk het Verenigingsnieuws van de Oudheidkundige Vereniging Salehem en museum Smedekinck, met onder meer een overzicht van komende activiteiten. Het afsluitende gedicht is deze keer van Judith Herzberg.
Directeur Bert Eskes met ‘zijn’ leerlingen van de Dorpsschool Halle bij zijn afscheid in 2019, foto Liesbeth Spaansen
Um Zellem is een historisch tijdschrift dat gewijd is aan het documenteren en delen van de rijke geschiedenis en culturele erfgoed van Zelhem en de omliggende regio. Met informatieve artikelen en boeiende verhalen biedt Um Zellem lezers de mogelijkheid om een diepgaand begrip te krijgen van het verleden van de gemeenschap en de mensen die het hebben gevormd.
Voor meer informatie over het tijdschrift en hoe u exemplaren kunt verkrijgen, kunt u contact opnemen met de redactie ().
Um Zellem nr. 19 is verkrijgbaar bij de Read Shop in Zelhem (Magnoliaweg 1b) en museum Smedekinck. Of bestel deze via de website van Oudheidkundige vereniging Salehem.
Blijf op de hoogte van het laatste nieuws van Oudheidkundige vereniging Salehem en museum Smedekinck en bekijk welke activiteiten er op stapel staan.
